پژوهشی تحلیلی بر زیورآلات مفرغی لرستان

عصر مفرغ یکی از ادوار مهم فرهنگی در ایران است. هم زمان با عصر مفرغ، طیف وسیعی از زیورآلات مفرغی در مناطق مختلف ایران از جمله لرستان ساخته و پرداخته شد. سازندگان اشیاء مفرغی قوم کاسیت بودند که به خاطر هنر مفرغ¬سازی¬شان در دنیا معروف هستند. اقلیم منطقه و طبیعت، همچنین کانی شناسی منطقه بر روی ساخت اشیاء مفرغی تأثیر زیادی داشته است. تنوع و تعدد زیورآلات، ناشی از افزایش ثروت در جامعه بود. با توجه به محل کشف زیورآلات مفرغی که عمدتاً قبور زنان بود، نشان از عمومیت تقریبی زیورآلات در بین زنان، همچنین توجه به خواست و نیاز زن و جایگاه وی در آن دوران است. البته استفاده از این زیورآلات مختص زنان نبوده و مردان نیز از این اشیاء استفاده می-کردند. طرز استفاده از این اشیاء و زیورآلات بر اساس محل پیدا شدن آن¬ها روی اسکلت مشخص گردیده، که عبارتند از: دستبند، بازوبند، دکمه، گردنبند، سنجاق¬¬قفلی، گوشواره، موبند، آیینه، آویز، انگشتر، سنجاق، سرسنجاق و قزن¬قفلی. مفرغ¬سازان لرستان علاوه بر تأثیرپذیری از همسایگان خود بخصوص بین¬النهرین، هنری بومی و منطقه¬ای، متأثر از محیط زندگی و عقاید و باورهای خود داشتند. تحلیل و بررسی زیورآلات مفرغی لرستان از نظر شکل و نقوش و بیان اسطوره¬ای و سبک هنری و طبقه¬بندی تصویری این آثار که از موزه¬های مختلف ایران و جهان گردآوری شده، از اصول این کار تحقیقی بوده، چرا که از این طریق می¬توان تا حدودی به اوضاع فرهنگی، اجتماعی، و اقتصادی مردمان عصر مفرغ پی برد. کاوش¬های غیرمجاز و تخریب و غارت محوطه¬های باستانی همچنین پراکندگی آثار در مجموعه¬های شخصی و موزه¬های مختلف ایران و جهان که موجب عدم دسترسی و عدم مطابقت صحیح این آثار با یکدیگر شده، از موانع تحقیق در زمینه¬ی مطالعه و بررسی مفرغ¬ها به شمار می¬آید. واژگان کلیدی: زیورآلات، کاسیان، مفرغ لرستان